Einstein wist het al: soms beïnvloedt een waarneming zijn eigen resultaten. Dit verband geldt niet alleen voor een abstracte discipline zoals de kwantummechanica maar is ook eenvoudig te vertalen naar meer alledaagse zaken. Normaal gesproken bent u uitstekend in het verrichten van uw dagelijkse werkzaamheden. Maar zodra er waarnemers ten tonele verschijnen (de chef komt eens even kijken of alles naar wens gaat) maakt u de ene blunder naar de andere.
Helaas geldt in de economie een variant op dit principe. Stelt u zich voor dat in de Verenigde Staten een kredietcrisis gaande is waarbij een beperkt aantal banken in grote problemen komt omdat zij leningen hebben verstrekt aan mensen die het geleende bedrag niet terug kunnen betalen. Los van de wonderlijke bedrijfsstrategie die hieraan ten grondslag ligt, want is het niet de taak van banken om geld te lenen aan mensen die dat wel kunnen terugbetalen, hoeft een land als Nederland in principe weinig met deze malaise te maken te hebben. Want de Nederlandse rente- en hypotheekmarkt zitten volstrekt anders in elkaar dan de Amerikaanse. Zo sluiten de meeste Nederlandse huizenkopers hypotheken af met langlopende vaste rentes waardoor de kans klein is dat zij worden geconfronteerd met stijgende hypotheeklasten.
Juist wanneer u dacht dat Nederland gevrijwaard zou blijven van Amerikaanse toestanden, treedt bij een medewerker van een nota bene door de belastingbetaler betaald onderzoeksinstituut (CBS) enige verveling op. Als gevolg daarvan start het CBS het zoveelste nodeloze ‘onderzoek’. Er wordt een enquete gehouden waarin een prominente plaats is gereserveerd voor een vraag zoals: ‘Denkt u dat de internationale kredietcrisis ook in Nederland tot problemen zal leiden?’. De geinterviewden hadden zich hier eigenlijk nooit mee bezig gehouden. Maar nu u het toch vraagt, tja, misschien krijgen we daar in Nederland ook wel last van. De zich vervelende redacteur tekent op: “50 Procent Nederlanders vreest kredietcrisis”.
Op het moment dat de resultaten van deze enqueue worden gepubliceerd wijzigt de status hiervan plotseling van ‘overbodig’ in ‘schadelijk’. Want de 5 miljoen lezertjes van Nederlands grootste pulpblad hadden eigenlijk ook wel iets anders aan hun hoofd (voetbal, bier, enzovoort ) en dus nooit zo veel belangstelling voor dat hypotheekgedonder aan de andere kant van de oceaan. Maar als half Nederland bang is voor de kredietcrisis heb ik vast iets gemist. Laat ik mijn aandeeltjes maar alvast verkopen en de aanschaf van een nieuwe auto voorlopig uitstellen. En het CBS staat al weer klaar om hierover een nieuwe enqueue te houden.
Update 27 juli 2020; terugkijkend kunnen we constateren dat de economische crisis van 2008 en de 5 jaren daarna de grootste economische crisis was in ruim 30 jaar…
(1242 views)